cazibe açıklaması
Erzurum'a ilk geldiğinizde, her adımda tam anlamıyla burada bulunan birçok mescidi ister istemez fark ediyorsunuz. Bunun nedeni, şehrin Küçük Asya yarımadasının sismik olarak tehlikeli bir bölgesinde inşa edilmiş olmasıdır. Yirminci yüzyılın sonlarına doğru Erzurum'un gelişimi esas olarak bir ve iki katlı taş binalardan oluşuyordu. Bir büyük cami inşa etme imkanı olmayınca, yerel halk birçok küçük cami inşa etti.
Orta Cami olarak da bilinen İbrahim Paşa Camii, Osmanpaşa Caddesi ile Ali Ravi Caddesi'nin kesiştiği noktada yer almaktadır. İlginç bir gerçek, İbrahim Paşa'dan yüz metrelik bir yarıçap içinde altı caminin daha bulunmasıdır.
Cami, Erzurum kalesiyle aynı taştan yapılmış gibi görünüyor. Siyah renk bu bölgedeki yapılara olağanüstü bir güzellik katmaktadır. Bazalt, işlenmesi kolay volkanik kökenli sert bir kayadır. Yerkabuğunda yaygın olarak, bölgedeki ana yapı malzemelerinden biri haline gelmiştir. Dayanıklılıklarından dolayı (zaman zaman kaya çökmez), onlarca yüzyıl önce bazalttan yapılmış binalar günümüze çok iyi durumda gelebilmiştir.
Cami, giriş kapısı üzerindeki dört satırlık kitabenin dediği gibi, 1748 yılında Hacı İbrahim Ethem Paşa tarafından kütüphane ve darülhadis olarak yaptırılmıştır. Topluluğun avlusunun güney kesiminde Damat İbrahim Paşa ve oğullarının mezarları bulunmaktadır. Aynı bölümde yer alan teraslı odalar ise medrese talebelerine yöneliktir. Bu küçük topluluğun medrese işlevi gördüğü zaman burada birçok kişinin çalıştığı biliniyor.
1865 yılında burada yol yapım çalışmaları sırasında hasar gören bir pınar ve çeşme bulunur. Topluluğun sıbyan mektebinin camiye dönüştürüldüğü yıllarda, üzerine tek şerifli bir minare eklenmiştir. Cami avlusunun ortasındaki ağaçların arasında bir şadırvan bulunmaktadır. Mekan duvarlarındaki çiçek motifleri, Lale döneminin mimari gelenekleriyle örtüşmekte ve sanatsal değerini artırmaktadır.
Tek kubbeli kare planlı caminin kemerlerle birbirine bağlanan üç kubbesi vardır. Kubbenin dışına konik bir çatı gizlenmiştir. Caminin mihrabı mermerden yapılmıştır. Minare büyük bir taştan yapılmış olup, tek şerefeli içine oyulmaktadır.
